A opinião de ...

La pruma braba

“Ye preciso ua aldé anteira para eiducar un nino.”
Adaige africano.
 
Cumo eiqui screbi hai dues semanas, no die 23 deste més de San Joan stube an Donóstia–San Sebastian, Capital Ouropeia de la Cultura 2016, para partecipar n’Ancontro Hitzargiak  - Lhénguas que s’alheméian ũas a las outras, que serbiu para apresentar buonas práticas lhenguísticas an lhénguas ambultas an processos de rebitalizaçon, dar a conhecer essas práticas i, se possible, fuortalecer ls lhaços de maneira que se puoda fazer melhor an ne feturo. Stubírun presentes arrimado a 70 “buonas práticas” de 24 lhénguas benidas de 12 Stados.
No causo de l mirandés la buona prática apresentada fui la “Cumbençon ourtográfica de la lhéngua mirandesa”. Assi que la mie purmeira palabra bai para todos aqueilhes que tomórun parte nesse trabalho. Aqueilhes que l derigírun, ls que partecipórun, i tamien ls outros que, nun sendo outores, dórun la sue mano ou la sue oupenion para que l decumiento final tubisse ls resultados que bieno a tener. Yá eiqui screbi las mies eideias subre ls porqueis desses resultados, assi que nun las bou a repetir. Por isso, querie hoije deixar alguns eisemplos d’outras práticas i d’outras lhénguas que puoden “alhumiar” l nuosso camino. Assi quérgamos nós daprender uns cun ls outros.
Las lhénguas, para alhá de séren ferramientas de comunicaçon, son strumentos de costruçon de la nuossa eidentidade, seia pessoal, seia coletiba. Por isso, quando ansinamos ua lhéngua als nuossos filhos, tamien le damos la possibilidade de criar un mundo anteiro i diferente. Ora, ua beç que las cadenas de trasmisson de las lhénguas se tórnan mais andebles, ye preciso ancuntrar maneiras de nun deixar qu’eilhas se québren para siempre.
Por isso, l eisemplo benido de la Galízia, cun l projeto APEGO, puode ser ua buona maneira de fuortalecer esses lhaços. L que mos propon, atrabeç de la çtribuiçon de materiales als ninos acabados de nacer, ye oumentar l uso de la lhéngua galhega, criar lhaços cun la família, fuorteficando las raízes eidentitárias, porque “la lhéngua ye un tesouro irrepetible i tamien l nuolo que mos possibelita eijistir i çcubrir l mundo.” L mesmo se puode dezir de l projeto “language immersion day”, que se fai cun la lhéngua “võro”, falada na Stónia, oufrecendo ajuda a quien la querga daprender. De l’Eitália, oubimos falar ne l friulano i d’ua anteressante eideia, “Cressi cun plui lenghis”, mui parecida cun la de la Galízia, çtribuindo tamien materiales als ninos pequeinhos, mas sublinhando l balor de l plurilhenguísmo pa l crecimento i l anrequecimiento de ls ninos que puoden daprender mais qu’ua lhéngua.
 De la Catalunha i tamien de l Paíç Vasco, fúrun apresentados maneiras de cumo se puode poner mais giente a falar. Nun hai dúbeda, las lhénguas  subrebíbiran siempre que fúren faladas. Por isso, l’eideia “Voluntariat per la llengua”, ye tan simples cumo isso: poner dues pessonas, ua que sabe catalan i outra nó, a cumbersar i a cumbibir, ampeçando por ua hora por semana i, s’assi antedíren i quejíren, oumentando l tiempo. L mesmo fáien no Paiç Vasco cun l projeto “Mintzanet”, indas que neste causo seia aprobeitando ls recursos birtuales, ajuntando ua pessona que fala bien an “euskera” cun outra que quier daprender.
De l muito que se falou querie deixar un último assunto qu’alhi fui çcutido: l balor eiconómico de las lhénguas. Fúrun apresentados bários eisemplos an lhénguas cumo l euskera, l frísio i tamien l gaélico irlandés, todos eilhes amostrando cumo la diferéncia, la singularidade, tráien un balor acrecentado para todos. Las ampresas, que ténen respunsabelidades sociales, ténen antresse an amostrar que fázen parte d’ua comunidade lhenguística; ls falantes sínten-se melhor sabendo que puoden falar na sue lhéngua.
Tenemos muito a daprender uns cun ls outros. Assi haba políticas lhenguísticas que quérgan poner an prática las muitas eideias qu’hai por esse mundo fuora. Mas cuidado: ũa cousa ye política de la lhéngua, outra ye política cun la lhéngua.

Edição
3583

Assinaturas MDB