A opinião de ...

La Pruma Braba

Deve ficar na lembrança
Esta véspera de NATAL
Isaura Gonçalves do Zoio
Mãe como não há igual!...

Meus senhores lhes vou contar
Este crime causa horror
Destas mães crueis malvadas
Já nem a Deus tem temor…
(Bersos d’un folheto)

Seguimos eiqui la busca de l “saber de l pobo” i dou hoije notícia d’un remanse i d’un folheto que, nun sendo mirandés, fui por mi oubido i arrecolhido na Tierra de Miranda. Trata-se de la stória d’ Isaura Gonçalves de l Zoio, no cunceilho de Bregáncia. Cunta-mos la stória d’ua mulhier que, habendo tenido un filho eilegítimo, l matou, atirando-lo apuis als cochinos. L tema ye, pois, un crime hourrible, desses qu’apuis de cuntados tanto parécen agradar al pobo.
Cumo chegou até la Tierra de Miranda? Quien l troixo? Donde fui ampresso? Porquei l pobo s’antressou por el? Haberan estes folhetos sido assi tan bien recebidos noutros sítios cumo eiqui?
Mesmo sien respuosta para alguas destas parguntas, parece-me cierto que la Tierra de Miranda fui un campo mui bien aceçunado para recebir i spargir estes folhetos. Por un lhado, l eizolamento secular de l restro de l território pertués fizo cun qu’estas “notícias” fússen recebidas cumo ua maneira de saber l que se passaba para alhá deste mundo. Por outro, ls lhaços cun Spanha, de donde bieno muito de l cancioneiro i outras tradiçones culturales, ajudou a formar la Tierra de Miranda cumo un spácio adonde fúrun a dar i adonde medrórun muitos desses remanses.
An termos poéticos, l testo deste folheto sírbe-se de la quadra, quaije siempre heptassilábica, que ye, sien dúbida, ua de las formas poéticas mais amadas pul pobo. La rima ye quaije siempre i solo antre l segundo i l quarto berso.
Assi i tido, podemos dezir que l stilo de l folheto ye subretodo oural. Apuis de, na purmeira quadra, se dezir que l assunto narrado debe ser digno de lhembráncia, na segunda, l narrador assúme-se cumo un cuntador – “meus senhores lhes vou contar” – que bai cuntar, de biba boç, esse acontecimiento terrible. I assi ampeça la narraçon, nun stilo coloquial, antenso i arrebatado, que nun dubida an serbir-se d’adjetibos ou costruçones metafóricas – “essa mãe, a serpente” – para qualificar l crime i la sue outora.
No final, las dues últimas quadras, ua beç terminada la “narraçon”, stan reserbadas para reafirmar la beracidade de ls fatos cuntados i tamien para afiançar la funçon didáctica i eiducatiba de l folheto. Píde-se a las “mocitas novas” para que nun se deixen “enganar” pois isso solo puode lhebar a la prison. I, ua beç mais, la preséncia de l berbo “ouvir” – na forma popular “ouvides” – mos lhembra que stamos delantre d’un testo oural, requerendo la preséncia d’ua boç i d’un ouditório.
Para rematar, merece un brebe comentairo l fato de la narratiba benir assinada, indas que, cumo acabemos de ber, eilha fusse plurioutoral, pertencendo la todos ls que la lien, oubien ou cuntában. Por outro lhado, nun puode passar zapercebida la referéncia a la Comissão de Censura. Se, por un lhado, eilha situa cronologicamente este folheto no seclo XX pertués, no tiempo de la Ditadura, por outro, mostra-mos qu’estes folhetos poderan tamien haber serbido ls propósitos “eiducatibos” de la ditadura na sue “misson” d’eiducar l “pobo anculto”. Seja cumo for, ye certo que l grande braço de la censura stendiu até eiqui las sues unhas, tolhendo i lhimitando tamien la lhiberdade criatiba.

Edição
3451

Assinaturas MDB