A opinião de ...

La pruma braba

La dibersidade lhenguística ye un zafio pa l’Ouropa.
Amin Maalouf
 
Nun podiemos passar por este dia 26 de setembro sien lhembrar que l Cunseilho de l’Ouropa i la Comisson Ouropeia propónen, deçde 2001, qu’este seia l Die Ouropeu de las Lhénguas. Sirbe este die para assinalar l’amportança de daprender lhénguas, d’oumentar l conhecimiento i la cuncéncia de l balor de las lhénguas i ancorajar a que se dapréndan outras lhénguas al lhargo de la bida. Trata-se, por isso, de festejar la dibersidade lhenguística i cultural de l’Ouropa.
Nun somos, nien cun nada que se pareça, l spácio adonde se fálan mais lhénguas. Para alhá de las binte i quatro oufeciales de l’Ounion, haberá arrimado a mais uas duzientas lhénguas bibas, l que fai pouco mais de trés por ciento de las lhénguas faladas an ne mundo. Por isso, nada que s’acumpare cun las mais de dues mil faladas seia n’Ásia seia n’África, eiqui cun la bantaige d’haber mais ou menos l mesmo número de pessonas de l’Ouropa, antre sietecientos i uitocientos milhones.
Assi i todo, la dibersidade cultural i lhenguística inda ye ua marca bien presente neste bielho cuntinente. Ora l’Ouropa ye subretodo ua eideia an costruçon. Ye ua senara que solo tenerá feturo se tubir an cunta l pasado. Ua Ouropa sien Stória serie uorfana i serie probe. Porque l hoije ben de l onte i l manhana ye fruito de l passado. Cada lhéngua ye fruito d’ua stória única. Lhieba no sou regaço un patrimonho, ua memória que nun s’ancontra an mais ningua. Guardar i acarenhar estas lhénguas ye andispensable para ua Ouropa de paç, de cultura i d’ounibersalidade. L zafio que se mos pon ye, por isso, mui grande, imbora, cumo diç Amin Maalouf, seia un zafio saludable. Porque, cumo acrecentarie Wilhelm von Humboldt, ningun computador de l mundo, por mais poderoso que fusse, seriae capaç de cumprender la “bista de l munndo” (Weltansicht), própia de cada lhéngua i de cada cultura.
La berdade ye que l’Ouropa nun sabe quei fazer cun esta riqueza, cun esta ardança i cun esta dibersidade. Se díssemos a cada lhéngua i a cada cultura l spácio qu’eilhas quieren i merécen nun haberie campo para todas eilhas. La çcusson, que nunca tubimos, mas que debiemos tener, ye saber cumo lidar cun esta dibersidade.
Mutatis mutandis, l mesmo se passa cun l mirandés. Tenemos ua lhéngua, tenemos ua cultura, tenemos ua ardança… mas nun sabemos mui bien quei fazer cun todo esso. Falá-la, por cierto. Screbi-la, tamien. Studá-la, ye ua cousa andispensable. Mas las lhénguas nun ténen todas l mesmo balor social. Las qu’acúpan l spácio mirandés angulhiran-se uas a las outras se nun furmos capazes de definir, l melhor possible, l terreno de cada ua.
L relatório assinado por Amin Maalouf i outros antelectuales ouropeus, qu’arriba referimos, fala n’amportança de cada de nós tener ua “lhéngua adotiba”. Serie ua lhéngua diferente de la sue lhéngua eidentitária i tamien de la sue lhéngua de comunicaçon. Nun serie ua segunda lhéngua strangeira, mas, d’algua maneira, ua segunda lhéngua materna. La daprendizaige dessa lhéngua tenie qu’ir acumpanhada cun l conhecimiento de la tierra donde se fala, la sue cultura, la sue lhiteratura, la sue stória, la giente que la fala.
Ye un camino i ua possibilidade. Mas hai muitos outros que ye precizo proponer i çcutir. De cuntrairo, poderá até parecer que reconhecemos i respeitamos todas las lhénguas i las culturas. Mas na berdade staremos solo a ber, cun l’eiluson d’atrasar, algo que maginamos sien remédio: la muorte d’alguas lhénguas angulhidas por outras.

Edição
3493

Assinaturas MDB