A opinião de ...

La Pruma Braba

Ls ídolos deilhes son prata i ouro,
obra de las manos de l home.
Ténen boca, mas nun fálan;
ténen uolhos, mas nun béien.

Salmos, 115: 4-5.
Ne ls últimos tiempos tengo andado a las bultas cun “antigas” grabaçones que eu próprio fiç por Tierras de Miranda. Alguas deilhas ténen arrimado a trinta anhos i guárdan muitas bozes que l tiempo yá lhebou, para siempre. Deilhas tengo sacado alguas de las cuntas por mi studadas i publicadas. Outras son solo cumbersas que, stando an fitas antigas, ténen agora la necidade de ser puostas an formatos digitales, mais modernos, mais fáceles de trabalhar i quien sabe, tamien mais durables i rejistentes.
Mas al fazer este trabalho ben-me a la memória ua antiga reboluçon, cun mais de seis ou siete mil anhos. Nesse tiempo, nessa cidade d’Atenas que ye l bércio de la nuossa cibelizaçon, la scrita inda nun era propiamente ua ferramienta comun. Al cuntrairo, çpertaba miedos, i subretodo nun tenie ls ancantos de la palabra oural, sagrada i alada. Ou, cumo dirien mais tarde ls lhatinos, “scripta manent, verba volant”, ou seia, la srita queda, agarrada al lhugar adonde stá, las palabras bólan, lhieba-las l aire i chégan longe. Mas tornemos a essa Atenas, para an pie de las sues muralhas adonde Sócrates, çcutindo cun Fedro, bai falado subre este assunto.
Hai muitos seclos, diç Sócrates para Fedro, l dius Thoth, criador de l jogo de las damas, de ls númaros i de las lhetras, besitou l rei de l Eigipto, Thamus, i oufereciu-le estas ambençones para el las ansinar a la sue giente. L rei parguntou-le que serbintie tenerie saber screbir i Thoth arrespundiu-le: “Este conhecimiento tornará ls eigípcios mais sábios; ye la malzina de la memória i de la sabedorie.” Anton Thamus dixo-le assi: “Oh Thoth, por seres l criador de la scrita dás-le bantaiges q’eilha nun ten. L que las lhetras ban a traer ye l çquecimiento an quien las daprendir, al çcuidar la memória, fiándo-se ne ls lhibros, chegaran a la recordaçon dezde fuora. Será, por isso, ua apariente sabedorie, nó la sue berdade, l que la scrita dará als homes. I, quando houbir feito deilhes antendidos an todo, sien un berdadeiro conhecimiento, será defícil aguantar la sue cumpanhie, porque se julgaran sábios an beç de l séren.”
Apuis d’houbir la cunta, Fedro dixo que staba d’acordo cun l sou mestre. Assi i todo, Sócrates inda le dá mais ua buona stocada, acrecentando: “La palabra scrita parece falar cuntigo cumo se fusse spierta, mas se le parguntas algua cousa, porque quieres saber mais, eilha diç siempre la mesma cousa. Ls lhibros nun son capazes de se defender.”
Sócrates tenie miedo que, cunfiando la scrita, ls homes deixássen de pensar por eilhes própios. Çcunfiaba que, grácias al oussílio de ls lhibros, l saber deixasse de fazer parte de las pessonas, cumo ua sabedorie própia, agarrada a cada un, i passasse a ser ua cousa de fuora, alhena i sien alma. Quérgamos ou nó, l argumento ye mui fino, fuorte i, stou cierto disso, inda hoije an die mos fai pensar.
Todas las ferramientas ampónen lhimitaçones indas q’ábran tamien nuobas possibilidades. McLuhan screbiu que las ferramientas acában por andebelitar la parte de l cuorpo que fuortalécen. I cun isto quier el dezir que quando usamos ua ferramienta para adominar l mundo sterior, demudamos la nuossa relaçon cun esse mundo. Se fazemos casas i fabricamos roupas ye porque queremos star longe – i.e. alienados – de l’auga i de l friu. Ou seia, qualquiera nuoba tecnologie, ou l progresso an giral, oubriga a un debate subre aquilho que se perde i aquilho que se ganha. I l mesmo se puode dezir, hoije an die, de la nuossa lhigaçon cun ls media, ou melhor cun ls computadores. Sendo ua amplificaçon de ls nuossos sentidos, de l nuosso conhecimiento i de la nuossa memória, tornórun-se nun amplificador neuronal specialmente poderoso.
L précio que pagamos para tener l poder de la tecnologie ye, por isso, l’alienaçon. I esse précio ye bien mais alto cun las chamadas “tecnologuies antelectuales”. An fin de cuntas, cumo perguntarie Sócrates, adonde stá l saber? La nuossa memória nun se bai tornando nua spece d’agenda que solo guarda las direçones d’adonde stá la sabedorie i l’anformaçon, mas sien rastros deilhas? Saberemos nós tanto cumo las bozes que, cumo las de mies grabaçones, se fúrun apagando, ou cumo ls nuossos antrepassados de l tiempo an que nun habie lhibros, nien telemobles, nien computadores?

Edição
3835

Assinaturas MDB