A opinião de ...

La pruma braba

Se you nun soubir l sentido de la boç, serei bárbaro para aquel cun quien falo, i l que fala será bárbaro para mi.
1º Coríntios, 14:11
 
La dibersidade lhenguística fui siempre mistério. Nun ye por acauso que l Antigo Teçtamiento mos dá aqueilha splicaçon fantástica segundo la qual Dius fizo cun que ls homes falássen lhénguas diferentes para que nun s’antendíssen i nun ateimássen n’eideia de tchegar até El (i de ser cumo El)  cun la costruçon de la Torre de Babel. La “confusio linguarum” i la dibersidade lhenguística serie, por isso, un castigo, para scrementar l’ousadie houmana.
Ora l mito, presente, an diferentes formas, an muitas outras culturas, nun fai mais do que splicar aquilho que precisa de ser splicado: Porquei se fálan tantas lhénguas?
Na berdade, la dibersidade lhenguística ten que ser bista al cuntrairo de l que  se diç de l mito de Babel. Las lhénguas formórun-se porque ls grupos houmanos que las falában s’apartórun uns de ls outros. I apartándo-se se fúrun tornando diferentes, fazendo crecer nuobas raízes, armanándo-se cun las nuobas tierras adonde chegórun i adonde medrórun. I assi se fúrun formando las famílias lhenguísticas, pois las lhénguas, indas que diferentes, nunca deixórun las sues raízes nien abandonórun las outras lhénguas sues armanas.  Por isso, tamien l mirandés nun stá solo i ye cun muita proua que fai parte de las lhénguas românicas (lhatinas ou tamien neolhatinas) adonde stan arrimado a mais três dezenas de lhénguas i antre eilhas l pertués, l francés, l spanholo, l sturiano…
Naide quier que muorran ls de la sue família. I tamien ye cierto que ningua lhéngua ten que defender la sue eijisténcia dezindo i probando que tamien sirbe para isto ou para aquilho. Cada lhéngua representa ua maneira de ber l mundo, cuntándo-lo a la sue maneira. Son eilhas que cúntan, que ténen i cunténen la nuossa stória, fazendo parte de la cultura i de l’eidentidade de cada pobo. Las lhénguas, longe uas de las outras, médran i gánhan, naturalmente, nuobas formas. Mas la berdade ye que quando stan acerca son naturalmente glotofágicas. Als poucos, ban-se misturando, ampeçando puls sons, apuis nas palabras, an seguida nas frazes, … até qu’acában por s’angulhir. I ye neste mundo cada beç mais pequeinho que las lhénguas lhuitan por bibir i subrebibir.
Por isso, un simples son – a las bezes ua letra – ye mui amportante pois marca la diferencia d’ua lhéngua a outra. I tamien por isso, ye natural que nun se beia essa diferencia, i se pense i se diga – cumo no causo de l mirandés – que ye un pertués mal falado ou un “dialecto arrebesado”. La berdade ye que nien siempre ye fácel ber mais alhá de la rama. Mas l’eitimologie alhá stá, ua beç mais, para mos dar mano.
Por eisemplo, la forma mirandesa “balancie”, deixa claramente ber la sue ourígen árabe < “balansia”, i nun ye, por isso, un pertués mal prenunciado. Al cuntrairo, ajuda a cumprender la forma pertuesa “melancia”, esta si, mais difícil d’antender, mas que possiblemente ganhou l [m] por anfluéncia de “melão”.
Ye neste diálogo anterminable i bantajoso que debemos ber las lhénguas. Todas eilhas se fálan i serie buono, cumo diç San Paulo, que cada ua conhecisse i reconhecisse l’outra, para nun passar por rala, stranha, ou “bárbara”. Pois, segundo la stória i l’eitimologie, fui assi que ls gregos chamórun als pobos de l norte. I nun  fui porque fússen malos ou brabos. Fui porque nun sabien prenunciar, cumo eilhes, l son de la letra “ro”. I assi, de “bárbaro”, se chegou a “strangeiro”, i apuis a “brabo” ou “salbaije”.

Edição
3461

Assinaturas MDB