A opinião de ...

La pruma braba

Ls homes somos filhos de la palabra.
Octavio Paz
 
Dezie Octavio Paz que l sou amor pu la palabra ampeçou quando oubiu falar a sue abó i cantar a sou pai. Mas tamien quando ls oubiu calháren-se i quijo antender l sou siléncio. Por isso, durante la nuossa bida, tenemos que  daprender a saber dezir mas tamien a saber scuitar. I para saber falar hai que saber scuitar.
Bibimos no meio de palabras que son boç i que son siléncio. A las bezes studá-mo-las, outras bezes ansinámo-las outras bezes dezimos-las. Mas ye de manos dadas cun eilhas que costruímos la nuossa eijisténcia. Nun hai lhéngua ningua, por grande ou pequeinha que seia (cunsiderada), cun mais ou menos bitalidade, que nun tenga un pasado sublime i milenario. Nas sues palabras nun viájan solo sons i sentidos, ban mas tamien sentimientos, lhugares i bisones. Por isso, ls nuossos suonhos son un córrio adonde beilan ls mistérios, adonde ban a dar seres çconhecidos, i adonde s’ancóntran i s’abráçan cánticos i músicas d’outras bidas. La staia stá abierta i quaije que nun s’ampeçou.
De l lhatin que medrou al redor de l Mediterráneo, un mar qu’era “l meio de la tierra”, nacírun las outras lhénguas lhebadas na punta de las spadas, por essa cebelizaçon qu’eiducou i ancantou, que sujeitou i coutibou l’houmanidade ouropeia durante quinze seclos. Ye ua pena que nuossa “cebelizaçon” çprézie, cumo stá a çpreziar, l ansino dessa lhéngua i dessa cultura. Somos memória. I las lhénguas son l beneiro que ceba esse poço sien fondo.
L anglés, l anglo-ouropeu ou l “globish” tornou-se lhéngua de comunicaçon quaije ounibersal. Mas ye cumo speilho de la cultura amaricana, de la sues ganas de dominaçon, segundo alguns, qu’el se bai amponendo. Ora, la cultura ouropeia – cumo las lhénguas ouropeias – stan alhiceçadas nas sues diferéncias. Ye debaixo desta bariedade, ua beç spargida la nubrina que puoda haber an riba, qu’ancuntramos la berdadeira cultura de l’Ouropa. D’ua cierta maneira, este fondo ampurra i scora la nuossa cultura, aqueilha que s’alheçaça nas ardanças mediterránicas, gregas, fenícias, romanas, judies, aqueilha que benirá apuis ajuntar-se cun las culturas chamadas “bárbaras”, sien çquecer l fondo comun qu’atrabessa la lhiteratura tradicional, las cantigas i ls mitos.
D’ua cierta maneira, ye la memória deste mundo lhatinizado que stá nos nuossos suonhos d’ouropeus modernos. Nun podemos bulber a esse passado, mas nada ampide que puodamos rebibificar esta ardança, cebando esses beneiros culturales, scundidos pu la pulareda, mas que nunca deixórun de star armanados. Las lhénguas, la bida de las lhénguas, ye un zafio cuntino qu’abre la memória i pon problemas de diferente natureza. Problemas lhenguísticos, cierto, mas tamien políticos, culturales, eiconómicos i sociales seia a nible de las antituiçones ouropeias, seia a nible de ls Stados.
Si díssemos a cada lhéngua l lhugar qu’eilhas recláman i merécen, talbeç ls custos se tornássen proibitibos i ampossibles de sustentar.
Ye preciso garantir i respeitar las bozes polifónicas que cumpónen la paisage ouropeia. Mas ye subretodo preciso misturar, trocar, cumbinar… Este ye l zafio: formar pessonas poliglotas, polifónicos, profondamente plurales, porque bilhingues, trilhingues, quadrilhingues. L cuntrairo que nos propónen – falarmos todos ua “lhéngua” – ye la banalizaçon de las tradiçones, la negaçon de la nuossa eidentidade.
 

Edição
3472

Assinaturas MDB