A opinião de ...

La pruma braba

 
Miranda,
Bielha abandonada,
Inda nun sós bielha,
Eiqui stamos nós…
Inda bibes i siempre rebibes
An nós, que benimos
De nuossos abós.
 
António Maria Mourinho, Nuossa alma i nuossa tierra
 
Las palabras qu’eiqui screbi subre las comemoraçones de ls 400 anhos de la cidade de Miranda traírun alguns comentairos de pessonas que ora gustórun de saber que la lhéngua mirandesa tamien stubo presente nesta fiesta, ora se lhembrórun (i me lhembrórun) qu’eilhes própios tamien alhá stubírun. Destes, nun habrá, anfeliçmente, yá muitos antre nós i muitos menos cun la memória de Tiu Jesé Francisco Fernandes. Natural de Palaçuolo ye, stou cierto, ua pessona que nun precisa d’apresentaçones, seia nas páginas deste jornal, seia pu l sou trabalho cumo falante, amante i scritor de la lhéngua mirandesa.
L qu’eiqui traio hoije son solo alguas de las sues memórias desse die 10 de Julho de 1945. Memórias bibas, presentes, cuntadas na purmeira pessona, cumo s’houbisse sido onte. De tiu Bazílio Marcelino Rodrigues, de Bilasseco, un home de balor, outodidata, pintor i scultor, di-mos que l conheciu bien, qu’hai obras del n’eigreija de Palaçuolo i an muitos outros sítios. I subre las comemoraçones desse die eiqui quédan alguas memórias, ampeçando pul tiempo i pu la biaije.
“Stába-se no meio de l berano, de la trilha, i d’eiqui solo fumos dous, you i l regidor, Tiu Francisco do Patrocínio Valverde, i por alhá andubimos, bimos aquilho todo. Salimos nas nuossas yeugas, de manhana, lhebemos merenda i alhá la fumos a comer”.
Alhá chegados, al terreiro de l Lhargo de l Castielho:
“Aparecírun anton ls dançadores i beiladores de Paradela, cun tiu Lérias a frente, cun sou stroumento mui, mui… nunca eimaginado i qu’el l fizo para aqueilha altura. Era un strumento de cuorda qu’el tocaba. Par’isso tenie-se serbido d’un lhato que tenie alhá, d’un regador, bielho. Un home qu’era assi mui habelidoso i qu’andaba siempre cun libros, iba cun las bacas i lhebaba libros … Sabie muita cousa… Esse fui l que lhebantou mais la curjidade.”
 “L professor Santos Júnior… i Mourinho yá por alhi andaba tamien, Carlos Alves qu’era un de ls prancipales, era l presidente de l Ressurgimento Mirandés, … mas quien chamou mais a l’atençon fui tiu Lérias.”
“A dançar aparecírun anton ls pobos de Zenízio, Infainç – lhembra-me até d’un amigo miu i cumpanheiro de l miu anho de studos, Luciano Augusto Pires, hai que bien beilaba l Luciano, you nun sabie qu’el beilaba tan bien – lhémbra-me tamien de Cércio, Dues Eigreijas… Muntórun un palanquín no Lhargo de la Sé, falou Mourinho, falou l professor Santos Júnior, Bazílio falou na nuossa lhéngua mirandesa.”
Esta ye, por cierto, ua de las memórias que mais marcórun a Tiu Jesé Francisco: l çcurso an lhéngua mirandesa. Las lhembráncias lhieban-mos a Caçareilhos adonde, diç el, “l mirandés fui banido a la tchapada”, a San Pedro, adonde fizo l’eisame de la 3ª classe cun la professora a cundanar quien, por anganho, dezie-se ua palabrica an mirandés. Por isso, nun admira que “quando benie ua pessona de fuora” yá tentássen “arremedar l pertués.”
Mas tornemos a Miranda i al final de la fiesta.
“Adespuis, quando aquilho terminou a altas horas de la nuite … alhá fumos a buscar las nuossas yeugas, demos-le raçon, qu’era de cebada cumo sabeis i apuis stábamos a chegá-las a l’auga nuns tchafarizes qu’habie dantes a la salida de Miranda beixando para Cércio… De maneiras que stábamos a chegar las bestas a l’auga, bieno ua çcarga de fogo tan fuorte, tan baliente, fogo de toda maneira, feitius no ar i tal … Aquel sonido, aqueilhes clarones, a nós deixou-mos aquilho de boca abierta i l miu cumpanheiro dixo, nunca an Miranda se biu, nien se tornará a ber ua cousa assi.”

Edição
3490

Assinaturas MDB