A opinião de ...

La pruma braba

Naide puode amponer “ua” lhéngua a l’Ouropa.
 
Eduardo Lourenço, Nós e a Europa ou as duas razões
 
Die 26 de Setembre ye l Die Ouropeu de las Lhénguas. Ampecemos por ber alguns dados subre las lhénguas de l’Ouropa, cuntando que (inda) son binte siete ls Stados Membros. Las lénguas oufeciales son 23: 5 lhénguas lhatinas (pertués, spanholo, francés, eitaliano i remeno); 5 lhénguas germánicas (sueco, houlandés, aleman, anglés i dinamarqués); 5 lhénguas slabas (polaco, slobaco, búlgaro, slobeno i tcheco); 3 lhénguas fino-húngaras (húngaro, finlandés i stónio); 2 lhénguas bálticas (lheton i lhituano); 1 lhéngua célta (eirlandés); 1 lhéngua semítica (maltés); 1 lhéngua heilénica (grego).
Mas se quejirmos que l quadro quede mais cumpleto tenemos q’acrecentar todas las outras lhénguas faladas no spácio comunitairo, séian el lhénguas que ténen un campo ou ua tierra adonde son faladas, séian lhénguas antigas traídas por eimigrantes i que nun stan agarradas a ningua tierra ouropeia. Ye l causo de l árabe, de l chinés i de muitas lhénguas africana L rol, séian quales fúren las rezones, será siempre mui grande. Tan grande que serie ampossible dar a cada ua de las lhénguas l balor i l’amportáncia q’eilhas ténen i q’eilhas merécen.
L Die Ouropeu de las Lhénguas ye mais ua oucasion para pensarmos nesta dibersidade, que ye la matriç de la própia Ouropa, mas que tan çquecida ten sido pu las políticas ouropeias. I nun falo solo no campo cultural i lhenguístico, pois aquilho que tenemos bisto an muitos outros campos bai an sentido cuntrairo dessa dibersidade.
Naquilho que diç respeito a las lhénguas, hai muito tiempo que ls lhenguístas defenírun ls dieç passos d’ua “glotopolítica” pa las lhénguas, subretodo par’aqueilhas que s’ancóntran an pior stado de salude, que puoden ser seguidos para quien – de forma séria – querga trabalhar no sentido de las amparar. Eilhes puoden ser consultados, por eisemplo, no decumento de l Cunseilho de l’Ouropa (2003), “Guia pa la purparaçon de políticas lhenguísticas eiducatibas n’Ouropa”, feito por J.-C. Beacco i M.  Byram.
La berdade ye que l’Ouropa nun ten sabido cumbibir cun la dibersidade i, no campo de  las “lhénguas”, bai dando un passo alantre i outro atrás.
An 1982 criou l “Gabinete ouropeu pa las lhénguas minoritarias” – l conhecido EBLUL ou BELMR, segundo l nome seia na anglés ou francés – q’ampeçou ls sous trabalhos an 1985, fizo cousas mui anteressantes durante 25 anhos i, an 2010, sien que se saba mui bien porquei, cerrou.  An 2007, la Comisson ancomendou a un “grupo d’antelectuales”, un relatório subre la dibersidade lhenguística. L trabalho fui feito i assinado, mas las conclusones i recomendaçones nunca chegórun a ser puostas an prática. Queda outro strumento, de que muito se ten falado i que, nun sendo de l’Ounion Ouropeia, ye un strumento de política lhenguística: la Carta Ouropeia de las Lhénguas Regionales ou Minoritairas. Mas indas qu’eilha tenga sido bien studada i melhorada nun se lhibra d’alguas críticas i d’alguas lhimitaçones. Ua deilhas stá nos sous alheçaces, na maneira cumo fui cuncebida. Çtinada a las lhénguas – i nó als sous falantes – çquece que solo las pessonas, físicas ou morales, puoden ser oubjeto de l Dreito. Ora la Carta nada mais diç que l dreito ancantatório de falar ua lhéngua. I las lhénguas son práticas, son l curpo d’ua cultura, nun son oubjetos i muito menos sujeitos de l Dreito. No campo simbólico eilha nun deixa de tener l sou anteresse. Mas, çquendo las pessonas i centrando-se nas lhénguas, perde muita de l sou alcance glopolítico.
Por oucasion deste Die Ouropeu, eiqui quédan las palabras d’Eduardo Lourenço, el que tamien fizo parte daquel “grupo d’antelectuales”, indas q’estas screbidas yá n’anho de 1993:
“Mais amportante qu’ua lhéngua pa l’Ouropa, ye ua cultura pa l’Ouropa, ou seia, ua cuncéncia comun de la sue stória i de la sue ardança al mesmo tiempo çfrente i cumplementar. (…) L suonho – l berdadeiro suonho, … talbeç mortal, d’ua lhéngua – ye de maginar que l cidadano de l’Ouropa puoda mirar l patrimonho de ls outros cumo un “habitus” i cumo fazendo parte de la sue eidentidade. Para isso ye preciso un ansino ouropeu de base, ua spécie d’ampercípio anstitucional a la cultura ouropeia. Por causa de la nuossa dibersidade lhenguística, tenenos necidade de nuobos Guizot, de nuobos Auerbach, para mos afazermos a la cibelizaçon i a la lhiteratura ouropeias.” 

Edição
3596

Assinaturas MDB