A opinião de ...

La pruma braba

Delantre de la diferéncia lhenguística, ls homes tubírun siempre anclinaçon para se rir de l outro, cunsiderando la sue lhéngua cumo la mais guapa.
Louis-Jean Calvet, La guerre des langues
 
Deixamos hoije l anho de 1945 i las comemoraçones de cidade de Miranda i damos un poulo para 1959. Einauguraçon de la barraige de Picuote. Desta beç fui l Presidente de la República a besitar la Tierra de Miranda para einaugurar la Barraige. Fui la purmeira de las trés qu’habien de ser feitas an ne Douro Anternacional. Mais ua beç l mirandés serbiu de tapete i de bandeira para recebir l Xefe de Stado. Apuis de l’einauguraçon, deregiu-se para Miranda adonde, cumo se puode ler na página dieç de l Primeiro de Janeiro, de l die 20 d’Abril de 1959, s’oubiu outra beç l “dialeto mirandés”.
“Foram seguidamente apresentados cumprimentos ao sr Presidente da República sendo lida pelo sr. Francisco Reis Domingues, de Paradela, uma saudação num pergaminho em dialecto mirandês. Esta mensagem foi depois arrecadada num canudo de prata que tinha inscrita a data da visita e as armas da cidade e entregue ao almirante sr Américo Tomás.”
L mirandés nun pergamino i nun canudo de prata! Parece ua honra mui grande qu’este “dialeto” fusse lido para ser oubido pul mais alto representante de la naçon. I assi serie, se nun fusse, cumo diç la notícia, lhougo arrecadado, çquecido i folclorizado, cumo tantas outras manifestaçones de la cultura popular que l regime sujeitou. Ora las lhénguas son lhiberdade, indas que se puoda dezir que nun ténen dreitos, pois quien ls ten son las pessonas que las fálan. Neste sentido, cun la falta de lhiberdade que l regime ampunie a las pessonas, la lhéngua ye solo ua de las raleiras dessa cárcele adonde la lhiberdade staba angaiolada. Na berdade las lhénguas son einocentes. Nun hai lhénguas houmicidas, racistas nien amperialistas. L que ten habido al lhargo de la stória son Stados cun políticas lhenguísticas qu’ampónen uas lhénguas a outras, que pónen uas de fuora i ampúrran outras pa l buraco dialetal, la fóia de l “patois” ou pa la squina de la risa. Fui por eiqui que l mirandés andubo durante muito tiempo. Sien lei qu’amponisse l pertués cumo lhéngua oubrigatória, l mirandés serbie esses propósitos folclóricos que l regime ampuso i que staba çpuosto a oubir.
Mas tornemos a este testo lido, segundo l jornal, por tiu Francisco dos Reis Domingues, de Paradela. Mais conhecido por Chico Lérias, fui ua las personaiges mais ricas de la cultura popular mirandesa durante l seclo XX. Cantador, cuntador i tocador afamado, l musicólogo Michel Giacometti chamou-lo “l último jogral” i del  registrou i eiditou muitas músicas, cuntas i cantigas. Mas l testo fui screbido por António Mourinho i ancóntra-se transcrito no Mensageiro de Bragança de 24.4.1959. Ye un çcurso cheno de nacionalismos i agabones al trabalho de l goberno i de l Presidente de la República.  Assi i todo, acá tenemos outra beç la lhéngua mirandesa a chegar als oubidos de l Xefe de Stado que, ua beç mais, tamien nun la debe tener oubido. Ampeça i acaba assi:
 
Las tierras i la giente de Miranda sínten-se hunrados cumo nunca, nesta hora tan grande an que l mais Alto Xefe de la Naçon pertuesa se dignou benir até l meio de nós outros.
(…)
Nós somos de Pertual! I l’alma de ls mirandeses, cumo la sue tierra, fai parte dessa calor i dessa bida, dessa alma i dessa tierra d’acá i d’alhá de l Pertual Eiterno!
 

Edição
3491

Assinaturas MDB