A opinião de ...

La pruma braba

“Las lhénguas nun son meios de representar berdades yá conhecidas, mas de  çcubrir realidades antes çconhecidas.”
Wilhelm von Humboldt
 
Quien liu la “pruma” de la semana passada quedou a saber qu’an meados de l seclo XX la çcusson subre l mirandés cuntinaba mais acesa que nunca. Na berdade, apuis de la sue “çcubierta”, por Leite de Vasconcelos, an finales de l seclo XIX, muitos habien sido aqueilhes que ora dezien que l mirandés nun eijistie, yá nun se falaba, era pertués mal falado, nun serbie para nada… Un de ls purmeiros, an finales desse seclo, habie sido José Barboza Leão (1818-1888), médido, deputado i grande defensor d’ua ourtografie (pa l pertués) “sónica”, capaç de reproduzir na scrita ls sons de la fala. Nun admira, tamien por isso, que nun fusse capaç de ber l mal que podie benir pa la filologie se l mirandés zaparecisse!
Mas, tornando a 1945 i a las páginas de l “Mensageiro de Bragança”, damos cun la çcusson antre António M. Mourinho i outro, que un sabemos quien ye, mas qu’assina “Um doutra terra”. Ye el que nun artigo de l die 1 de Márcio, cun l título “O mito do Nordeste”, ampeça por dezir que l “mirandés ye zelasselumbradamente defendido por “Um da terra”, referindo-se, naturalmente a Mourinho. Cumo puode pertuesa essa “lhéngua” que fálan esses probres faladores ou essa frincha de tierra de l nordeste pertués?, pergunta el. Acrecenta que l mirandés nun ye mais qu’un “dialeto atrasado”, cumo atrasada ye tamien la cidade de Miranda, adonde la cebilizaçon inda nun chegou. Por isso, arremata, era melhor que Mourinho se preoucupasse an se znudar de l burel antigo i pedisse stradas, melhoramentos ourbanos, trasportes, etc.
La çcusson sténde-se al número seguinte de l jornal cun la respuosta de Mourinho nun artigo antitulado “Nem mito nem dialéctica”. L ambestigador defende l mirandés cumo ua eijisténcia i nó cumo ua costruçon mítica, çfazendo, un por un, ls argumientos de l Um doutra terra: “Este falar nun ye pertués, nien spanholo, nien amálgama d’un i outro, mas un eidioma rigular, andebidual, filho directo de l lhatin, cun parecenças i anomalies de ls dous armanos frunteiriços i formas comuns de l pertués i de l spanholo, i calactelísticas andebiduales i própias que l fázen ser andependiente i antermédio de dambos.”
An todo l artigo, cheno d’ua eironie corrosiba, Mourinho defende que nien la Tierra de Miranda era assi tan atrasada cumo l outro querie fazer crer, nien la cebelizaçon i l’americanizaçon éran, neçariamente, un camino de zambulbimiento. Tamien eiqui las sues oupeniones s’ancóntran chenas d’atualidade! Subre la lhéngua, acrecenta que ls mirandeses falában mirandés antr’eilhes i pertués cun ls pertueses, gustando eigualmente de la lhéngua pertuesa. Ancerra dezindo que l mirandés nun era ua mistura de lhénguas, nien un dialecto atrasado, mas ua lhéngua porfeita.
Mas para este númaro de l jornal fui chamado Augusto Moreno, scritor, filólogo i un grande antendido de l pertués i de l latin, a dar ua mano neste assunto. Para este professor, que diç haber buído las anformaçones n’obra de Leite de Vasconcelos, l mirandés era un dialeto de l pertués: “Por mie parte, direi que nun cunsidero l mirandés cumo ua lhéngua própia i andependiente, mas si, i solo, cumo um dialecto de l pertués, de todos l mais calactelístico i, sien dúbeda, l mais diferençado. Para mi, ye un falar regional, outóctene, debido a anfluenças inda nó bien apuradas i defíceles de determinar.”
Mais alantre, este filólogo, qu’habie sido professor an Miranda, acrecenta que nun habie tenido tiempo para studar l problema. I puode bien ser ua queston de tiempo pois, s’habie lido l’obra de Vasconcelos, habie-la lido mui mal!

Edição
3571

Assinaturas MDB